Ünlü Macarlar: József Galamb – “Bir otomobil efsanesini yaratan yoksul çocuk”

“Joe, yeni bir otomobil tasarımı lazım bana” demişti bir gün Henry Ford “üçüncü kattaki odaya yerleş, masanı hazırla ve senden yeni bir model istiyorum”. İşte ünlü Ford T Model otomobilin tasarımcısı Macar József Galamb o günleri böyle anımsıyordu.

Macaristan’ın küçük bir kenti olan Mako’dan Amerika’ya göçen József Galamb tarafından tasarlanan efsane otomobil modeli T-Ford Amerikan otomotiv sanayinde inanılmaz bir rekor kırmış ve ufak tefek ayrıntı değişikliklilerle tam 20 yıl boyunca üretilmişti.

József Galamb 1881 yılında Mako’da doğdu. Kalabalık ve yoksul bir ailenin çocuğuydu. Ama mühendislik bilimlerine olan yatkınlığı ve yeteneğiyle eğitim yapmayı başardı. Budapeşte’de Teknik Yüksek Okulunu bitirdi. Sonra Magyar Automobil Rt şirketinin bursuyla 1903’de Almanya’ya gitti. Drezda, Berlin, Hamburg gibi şehirlerde eğitim gördü,  bir tersanede çalıştı. Ve sonra da çok şey öğreneceği Frankfurt am Main şehrindeki Adler otomotiv fabrikasına girdi.

Burada çalışırken 1904 yılında Amerika’da Dünya Otomotiv Fuarının düzenleneceğini öğrenince birikmiş tüm parasını yatırarak Amerika’ya bir gemi bileti aldı. Ve 1903 yılında yeni kıtaya ayak bastı.

İlk başlarda her işi yaparak hayatını kazanmaya çalıştı. Ancak onun hayali otomotiv sektörüydü. Otomotiv fuarını gezdikten sonra da kararını kesinleştirdi: Amerika’da kalacak ve bu sektörde çalışacaktı. Kısa süre içinde İngilizce öğrendi. Mühendis ve tasarımcı olarak sektörde çalışmaya başladı.

1905’de o yıllarda artık otomobil üretiminin merkezi haline gelen Detroit’e bir arkadaşını ziyarete gitti. Detroit onu çok etkilemişti, bu nedenle oraya yerleşmeye karar verdi. Otomobil fabrikaları arasında başvurusuna 3 fabrikadan da olumlu yanıt aldı. Ama o Ford Motor Company tarafından yapılan teklifi kabul etti. Orada artık “Joe” adıyla anılan bu Macar tasarımcı kısa sürede patron Henry Ford’un ilgisi çekti.

Henry Ford bu dönemde artık şöyle bir arabanın hayalini kuruyordu: “öyle bir araç olmalı ki, düşük geliri olan bir işçi bile satın alabilmeli, bir çocuk bile kullanabilmeli ve bozkırda bile sürülebilmeli”.  Ford bu aracın tasarımı görevini Joe’ya verdi. Bu araç József Galamb’ın idaresinde, bir diğer Macar tasarımcı Jenő Farkas ve Aerikalı  Childe Harold Will’den oluşan bir ekip tarafından tasarlanacaktı.  József Galamb sadece yepyeni bir tasarım yaratmakla kalmamıştı. Araçtaki vites sistemi ve silindir kapakları açılabilen motor da onun buluşuydu. 1908 yılında piyasaya sürülen T Model Ford dünyanın o güne kadar gördüğü en basit, en rahat kullanımlı ve en ucuz aracıydı.

József Galamb daha sonra da tasarımcılığa devam etti. 1917’de Jenő Farkas ile birlikte tasarladıkları seri üretim traktör modeliyle de bir çığır açtı. Aslında bu kullanımı çok kolay olan traktörler kadınlar için tasarlanmıştı. Bunun nedeni de kocaları savaş alanlarında olan çok sayıda kadının tarım işlerini yürütebilmelerine yardımcı olmaktı. Ama traktörler kısa s-rede kadın erkek herkesin gönlünü fethetti.

Ford’un bugüne kadar hala kullanılan logosunu da o tasarlamıştı.

József Galamb kırk yıl boyunca Ford fabrikalarında çalıştı. Yeni bir ülkede yaşamasına rağmen vatanıyla olan bağlantılarını da koparmadı. Pek çok kez Macaristan’a geldi. Ve orada yaşayan kardeşleri aracılığıyla Macaristan’ın ilk Ford temsilciliğini kurdu.

1955’de hayatını yitirdi.

Anısı bugün bir başka Macar bilim adamının keşfiyle yaşıyor: Macar Bilimler Akademisi üyesi yıldız bilimci Krisztián Sárneczky 2002 yılında keşfettiği bir asteroide onun anısına  132824 Galamb adını verdi.

Türkinfo

Macaristan Ankara Büyükelçiliğinin desteğiyle hazırlanmıştır.