Hungarikumlar: Törley Şampanyası – kadehteki köpüklü içki

Törley şampanyası Macaristan’da tören sofralarının en vazgeçilmez içkilerinden biridir. Yılbaşında, doğum ve isim günlerinde, özel törenlerde muhakkak şampanya patlatılır, kadehlere doldurulur. Dünya markası haline gelen Törley Şampanyası Macarların gerçek bir gururudur.

Törley Şampanyasına adını veren kişi bu fabrikanın kurucusu József Törley’dir. Bugün artık Sırbistan sınırları içinde kalan Szabadka’da 1858’de doğmuştur. Bir teğmen olan babası 1848-1849 Macar özgürlük savaşında yer almış ve direnişin yenilgisinin ardından Lajos Kossuth ile birlikte Osmanlıya sığınmış, bir süre sonra memlekete dönmüştür.

Çocuklarına iyi bir eğitim vermek isteyen aile onları iyi okullara göndermiştir. József Törley Gratz şehrinde Ticaret eğitimi almıştır. İşte József Törley şampanya üretimi ile bu yıllarda bir Fransız şampanya üreticisi vasıtasıyla tanışmıştır. Fransa’da bir süre kalan ve şampanya üretiminin püf noktalarını öğrenen József Törley bunun ardından da Fransa’nın Reims şehrinde bir fabrika kurmuştur.

Ancak Törley’in amacı Macaristan’da şampanya üretmektir. Bu nedenle Macaristan’a gelen Törley 1882’de  Budapeşte’de fabrikanın bugün de bulunduğu Budafok bölgesinde bir arazi almış, bu araziye üzüm bağları diktirmiş ve sonra da Reims’deki fabrikasını Budapeşte’ye taşımıştır.

Törley işi şansa bırakmamış, Fransa’dan Fransız uzmanlarını da yanında getirmiştir. Törley sadece iyi bir şampanya üreticisi değil, aynı zamanda çok iyi ve uzak görüşlü bir işadamıdır. Macaristan’da ilk kez motorlu araçlar onun nakliyatlarında kullanılmıştır. Reklamın önemini ilk fark eden işadamıdır. Faaliyetlerini sadece Macaristan’da değil, yurt dışında da organize etmeyi hedeflemiştir.

1 of 3

Törley’nin üretimi çok başarılı ve hızla büyüyen bir sektör yaratmıştır. 1896’daki Budapeşte’deki Macar devletinin kuruşunun 1000. yıldönümü için düzenlenen törenlerde büyük bir sükse yaratan şampanya fuarın bir numaralı ürünü olmuştur. Aynı yıl Törley’e Avusturya Macaristan imparatoru tarafından asil ünvanı verilmiş, Kont ilan edilmiştir. İmparatorların sofrasına da şampanya üreten Törley Fabrikasındaki yıllık üretim 1905 yılında 1 milyon şişeye ulaşmıştır.

XIX. yüzyılın sonlarına doğru şampanya Macaristan sosyetesinin çok sevdiği bir içki haline gelmiştir. Bu içkinin yaygınlaşmasında József Törley’in ustaca organize ettiği reklam girişimlerinin de payı olduğu söylenir. Denildiğine göre Törley kendi adamlarını sürekli Budapeşte restoranlarına göndermiş ve onlar da yemek yerken garsondan Törley şampanya siparişi vermişlerdir. Bu durumda restoran o zamana kadar Törley şampanya bulundurmuyorsa bile, onsan sonra menüsüne şampanya da almaya başlamıştır.

Çok başarılı bir işadamı olan József Törley ne yazık ki 49 yaşında 1907’de ansızın vefat etmiştir. Çocukları da olmadığı için fabrikası kardeşinin çocuklarına kalmış o tarihten sonra fabrika onlar tarafından idare edilmiştir.

dünya savaşından sonra fabrika sosyalizm döneminde de çok parlak bir kariyer çizmiştir. 1990’a gelindiğinde fabrikanın yıllık üretimi 30 milyon şişeye ulaşmıştır.

1990’lı yıllardaki özelleştirme döneminde fabrika önce Henkell grubu tarafından satın alınmış, ardından da Törley Pezsgőpincészet Kft’nin mülkiyetine geçmiştir. Bugün artık bir Holding olarak faaliyet gösteren Törley Macaristan’ın en önde gelen şirketlerindendir.

Törley Şampanya çeşitleri

Törley şampanya  üç renk olarak üretilir. Beyaz şampanya, kırmızı şampanya ve Roze şampanya. Şeker oranı bakımından da farklı türleri vardır: Natur Brut, Brut, Sek, Yarı sek ve tatlı. Törley şampanya üretildikten sonra şişede özel mahzenlerde 24 ya da 36 ay olgunlaştırılır. Daha sonra tüketiciye ulaştırılır.

Şampanya müzesi

Törley Şampanya Müzesi ziyaretçilere kapısını 2012 yılında açmıştır. Müzede bulunan materyaller bir yandan müze tarihini tanıtan orijinal belge ve dokümanlardır. Ama bu aynı zamanda ziyaretçiler için Şampanya Dünyasında da bir gezi anlamına gelir. Müzenin bulunduğu bina da çok ilginçtir. Törley şampanya şişesinin mantarı şeklindeki girişin ardından kadeh şeklindeki odalara geçilir. Ziyaretçiler şampanya üretiminin tüm safhalarıyla tanıştırılır ve ardından da günün tamamlanmasında şampanya tadılır.

Türkinfo

Macaristan Ankara Büyükelçiliğinin desteğiyle hazırlanmıştır.