Ünlü Macarlar: József Rippl-Rónai – Renkleri ve desenleriyle ünlü ressam

Macar resim sanatının ustalarından József Rippl-Rónai 1861’de Macaristan’ın Kaposvár şehrinde doğdu.  Annesi de babası da öğretmendi ve dört kardeştiler.  Liseyi bitirmesinin ardından hedefi eczacılıktı. Mezun olduktan sonra da bir eczanede çalışmaya başladı. Ancak eczacılık ona göre değildi. Kısa bir süre içinde bu işi bırakıp, aristokrat ailelerde çocuklara ders veren özel öğretmenlik işine başladı.

József Rippl-Rónai ressamlığa çok geç adım attı. Resim tutkusuna dayanamayıp Münih’te ders almaya başladığında 25 yaşındaydı. 3 yıl boyunca Almanya’da resim dersleri aldı ve 1887 yılında Paris’e geçti. Orada Macar ressam Mihály Munkácsy’in atölyesinde kalfalık yaptı.

Bu çalışma József Rippl-Rónai’nin hayatında uzun süren ikili  bir dönem yaratacaktı. József Rippl-Rónai bu dönem hayatını artık ün sahibi Mihály Munkácsy’ye yardım etmekle, onun resimlerini kopya edip çoğaltmakla sağlıyordu. Satılan bu resimlerle hayatlarını kazanıyorlardı. Ancak resim alanında yeni fikirleri vardı, farklı tarzlara da ilgi duyuyordu.

Bu nedenle József Rippl-Rónai atölyede Mihály Munkácsy’nin romantik realist tarzında çalışırken, kendi evinde akşamları farklı tarzlar deneyen resimler yapıyordu. Sonunda ustasıyla bağlarını koparmasının da zamanı geldi.

Ustasından ve para kazanma imkânlarından uzaklaşan József Rippl-Rónai 1902 yılına kadar Paris’te sevgilisinin evinde yoksul koşullarda yaşadı. Daha sonra Paris’teki Avusturya Macaristan elçiliğinde açtığı bir sergi kaderini değiştirecekti. Sergiye olan ilgi, Paris’te bazı sanat gruplarına girebilmesinin yolunu açtı. Adı artık az çok bilinen bir sanatçı olmuştu.  Heykeltıraş Maillol’le , ünlü ressamlar Gauguin, Toulouse Lautreck ile, ve Cézanne’la artık şahsen de tanışıyordu.

Bu dönem Paris’te tanınmaya başlasa da Macaristan’da adı pek bilinmiyordu. Ama buna rağmen Paris’i terk edip Fransız sevgilisi ile birlikte memleketine döndü.

Doğduğu kent olan Kaposvár’a yerleşti.  Burada tarzı da değişecek, çizgileri yumuşayacak, renkleri çoğalacaktı. Portrelere ağırlık vermeye başladı. Semboller yerine lirik bir tarz resimlerine egemen oldu.

Ancak Macaristan’da da kendini kabul ettirebilmesi kolay değildi. Budapeşte’de dört sergi açtı. Başarıyı ve takdiri de son sergisiyle yakaladı. 1906’da açtığı bu sergide 318 eseriyle sanatseverlerin dikkatini çekmeye çalışmıştı. Ve bu son sergide bunu başardı da. Hem eleştirmenlerden takdir aldı ve hem de resimleri satılmaya başlandı. Ve en sonunda devlet tarafından da dikkate alındı. Bir resmini bir müze satın aldı ve kendisine de bir devlet ödülü takdim edildi.

Bu serginin ardından resim severler József Rippl-Rónai’nin eserlerini satın alabilmek için yarış etmeye başladılar. Popülarite ve adının resim sanat çevrelerinde saygıyla anılması çok geniş bir kesim tarafından tanınmasını sağladı. Buda’da bir atölye açtı ve ev ve konut kültürü üzerine ürünler üreten bir iş de kurdu.

1908 yılında Kaposvár’ın banliyösünde kendisi için bir köşk satın aldı. Büyük bir koruluğun içindeki köşk pek çok binadan oluşan bir malikâneydi. Bu dönemde yirmi yıldır kendisine hayat arkadaşlığı eden Lazarin ile sonunda evlendi.

Bu period artık hayatında açık havada yapılan resimlerin ve farklı renklerin başladığı dönemdi. Kendisi sanatındaki bu evreyi “mısır tarlaları dönemi” olarak adlandıracaktı.  O tarihe kadar hiç görülmemiş alacalı renkler resimlerini bir halı deseni gibi kaplamaya başladı. İlk nü çalışmaları da bu döneme aittir.

Birinci Dünya savaşı patladığında ailesiyle birlikte Paris’te idi. O yılların siyasi kargaşası içinde Paris’te etnik kökeni nedeniyle Alman ajanlığı ile de suçlandı ve soruşturma esnasında kendisine fiziki olarak da kötü davranıldı. Sonra da kimlik belgesi ve evrakları elinden alındı, bir esir kampına atıldı. Buradan 1915 yılında kurtulabildi.  1916’da ise cephe ve asker resimleri yapmak için İtalya’ya gitti.

Maceralı hayatının son yılları hastalıklarla boğuşarak geçti. 1927 yılında hayata veda etti.

József Rippl-Rónai Macar resim sanatının en önemli isimlerinden biri olarak adını sanat tarihine yazdırdı. Renkli ve maceralı hayatı, aydın ve olgun düşünceleri nedeniyle  ismi bugün de saygı ve takdirle anılmaktadır.

Kaposvár şehrinde adını taşıyan bir müze bulunmaktadır.

Türkinfo

Macaristan Ankara Büyükelçiliğinin desteğiyle hazırlanmıştır.