Tekirdağ’daki Rakoczi Müzesi’ne 15 gün önce hayatını kaybeden Mikes Kelemen araştırmacısı Lajos Hopp adına anı plaketi konuldu. Tekirdağ Macar Dostluk Derneği 9. Macar Günü ve Mikes Kelemen’in 250. Ölüm Yıl Dönümü Anma Etkinlikleri kapsamında, Tekirdağ’da Rakoczi Müzesi’ne 15 gün önce hayatını kaybeden Mikes Kelemen araştırmacısı Lajos Hopp adına anı plaketi konuldu ve “Bilinmeyen Mikes” konulu bilimsel toplantı düzenlendi.

Macar Bilimler Akademisi Edebiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Tüskes Gabor, burada yaptığı konuşmada, Edebiyat Komisyonu ve Türk Macar Dostluk Derneği olarak, Lajos Hopp adına Rakoczi Müzesi’ne anı plaketi koymaya karar verdiklerini belirtti. Hopp’un hayatını 1720 ile 1761 yılları arasında Tekirdağ’da yaşamış olan Mikes Kelemen’e adadığını belirten Gabor, Hopp’un olağanüstü bir edebiyat bilimci olduğunu ifade etti. Plaketi bu nedenle Mikes Kelemen’in 250. ölüm yıl dönümünde koyduklarını söyleyen Gabor, Hopp’un Mikes Kelemen’in hatıratlarının toparlanmasında büyük katkısı olan bir bilim adamı olduğunu ifade etti. Gabor, şöyle konuştu: “Lajos Hopp, Mikes Kelemen’in yazdığı mektupları derleyen bir çalışma yaptı. Ayrıca Kelemen hakkında yazılan yazıları da toparlamıştır. Bunların içinde Rakoczi’nin yazdığı eserler de yer alıyor. Bütün bu çalışmaları yaparken, birçok kez Tekirdağ’a gelmiş ve bazı kaynaklara ulaşmaya çalışmış. İbrahim Müteferrika’nın yazığı yayınlara da ulaşmış ve bunlardan da faydalanmış. 1976’da Rakoczi’ye ait İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde çok değerli eserlere ulaşmış. Araştırmacı Hopp, bundan 15 gün önce Paris’te vefat etti, ancak bizlere çok büyük araştırma eserleri bıraktı. ” Konuşmaların ardından, Tekirdağ Valisi Zübeyir Kemelek, Gabor’a teşekkür plaketi sundu. Törene Tekirdağ Belediye Başkanı Adem Dalgıç, İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Altaş, Tekirdağ Macar Türk Dostluk Derneği Başkanı Güneş Gürseler, Budapeşte Macar Türk Dostluk Derneği Başkanı İstvan Vasary da katıldı.

RAKOCZİ ANITI

Törenin ardından, Tekirdağ’a gelen Macar heyet, Macar Özgürlük Kahramanı 2. Rakoczi Ferenc’in şifa bulmak için gittiği Yarapsan çamurunun bulunduğu bölgeye yapılan anıtı ziyaret etti. Tekirdağ Belediye Başkan Yardımcısı Sinan Çetiz, anıt önünde yaptığı konuşmada, daha önce Rakoczi’nin aynı yerde bir anıtının bulunduğunu bildirdi. Ancak, bazı kişilerin bu anıta zarar verdiğini anlatan Çetiz, bu zarardan sonra tüm kurumların anıtın telafisi için çalıştığını söyledi. Tekirdağ’da, Nijat Ayvaz’ın da içerisinde bulunduğu bir grup sanatçının, anıta koyulacak mermer taşı seçtiğini anlatan Çetiz, şunları kaydetti: “Anıtımız tamamlandığında, yeşillikler içinde, barışı temsillen, beyaz, üçgen bir prizma olacak. Bundan sonraki süreçte anıtın bakımı tamamen Tekirdağ Belediyesine ait. Bu anıtla Türk Macar ilişkileri çok daha sağlam şekilde gelişecek. Biz, Macarları temsillen anıtın arkasına dikilmesi için Macaristan’dan yedi fidan istiyoruz. Onları burada bakıp büyüteceğiz. Bu ağaçlar Türk Macar dostluğunu simgeleyecek. ” Konuşmanın ardından Macaristan’ın Ankara Büyükelçisi Istvan Szabo, Çetiz’e anıt için Macaristan’dan yedi fidan getirme sözü verdi.

FERENC RAKOCZİ

Ferenc Rakoczi, 27 Mart 1676’da Macaristan’ın Zemplen iline bağlı Borsi beldesinde doğdu. Avusturya sarayına devşirme olarak götürülen Rakoczi, 6-7 yaşlarına geldiğinde dini eğitim alması için Vatikan’a gönderildi. Ergenlik çağına geldiğinde Avusturyalıların Macaristan’ı işgal edeceğini anlayan Rakoczi, Fransa’ya geçti. 1701’de Fransa’nın yardım ve desteğini de alan Rakoczi, ülkesine dönerek Macar bağımsızlık savaşının başına geçti. 1711’e kadar sürdürdüğü Macar bağımsızlık mücadelesinde, vaat edilen yardımların gelmemesi üzerine, 1717’deki Viyana bozgunundan sonra ailesini ve çocuklarını Fransa’da bırakarak, 250 kişilik maiyetiyle Çanakkale’nin Gelibolu ilçesine geldi. Edirne ve İstanbul’da yaşamını sürdüren Rakoczi, 1720’de gönderildiği Tekirdağ’da 8 Nisan 1735’te yaşamını yitirdi. Tekirdağ’da adına yapılmış bir Çeşme bulunan Rakoczi’nin mezarı, İstanbul’da Saint Benoit Lisesindeki şapelde bulunuyor.

MİKES KELEMEN

Mikes Kelemen, 17 yaşında Macar Özgürlük Savaşı önderi Ferenc Rakoçzi’nin yanına verildi ve Gelibolu’da Türk topraklarına ulaştı. 24 Nisan 1720’de dönemin dış politikası gereği 3. Ahmet’in bilgisi dahilinde Tekirdağ’a yerleştirildiler. Tekirdağ’da geçirdiği yıllarda birçok mektup yazan Kelemen, 16 Ocak 1735 tarihli bir mektubunda, Türkiye ile ilgili, “Tanrı bizi buraya, başkasına iyilik etmesini bilen bir millet arasına getirdi ve onların eliyle rızkımızı bol bol veriyor ki dolayısıyla bu ellere de şükran borcumuzdur… ” ifadelerini kullandı. Mikes Kelemen, 2 Ekim 1761’de Tekirdağ’da vebadan hayatını kaybetti. – TEKİRDAĞ

2011-06-22