Eski bir Macar evi

“Gyula Krúdy’nin lanetli şairler, kader mahkûmu aristokratlar, rüyaları andıran bir erotizme bürünmüş ev sahibeleri ve köylü, kaba toprak ağaları gibi zekâ ışıltısı saçan, açıkça pastoral olmakta inat eden, modası geçmiş, yarı efsanevi kahramanları kusursuz bir yüzyıl sonu sanatı; art nouveau’nun nesir hali.”
W. L. Webb (Günebakan için…)

Türkiye’de pek tanınmayan Macar edebiyatının en önemli isimlerinden biri -hatta kimi çevrelerde Macaristan’ın Proust’u olarak anılan- Gyula Krudy ile henüz Türkçe’ye çevrilen Günebakan sayesinde tanıştım. Krudy’nin çoğu zaman hayalle gerçeği, geçmiş zamanla geleceği birbirine bağlayan lirik satırları en azından başlarda biraz zorlasa da zamanla içine çekti hatta uzun uzun anlattığı kır evine hapsetti beni. Birkaç gün o evin odalarında; soğuk, çamurlu ama eşsiz manzaralar sunan kasaba sokaklarında, uzaklarında silik, puslu köylerin siluetleri görünen kırlarda yaşar gibiydim. Ekşisözlük’te N. B. Ceylan’ın “Bir Zamanlar Anadolu’da”sı için “güzel bir roman okumuş gibi hissettiren film” diye bir tanım okumuştum. Bu romanın bende yarattığı his de buna tersinden benzer bir şey oldu; güzel bir film izlemiş hissettiren roman.

Macaristan taşrasında sade –ama süslü-, köhne -ama asla sıkıcı olmayan- bir küçük taş ev. Eski usul dantel perdeler, geceleri gaz lambasıyla aydınlanan odalar, taş tezgahlı mutfak, kocaman ahşap mobilyalar, karyolalar, yüklükler, el işi yastıklar, masa örtüleri, kaba porselen çay takımları, emaye kaplar… Sanmayın ki birkaç yüzyıl öncesinde kaldılar.

Modern Budapeşte’nin sokakları, cafeleri ve kamu binalarındaki el işçiliği günümüzde de etkisini sürdürüyor gibi. Hem de sadece turistik eski şehir merkezinde değil sanat galerilerinin, tasarım atölyelerinin bol olduğu semtlerinde bile. Naçizane tavsiyem buz gibi bir kış günü bir büfeden kağıt bardak içinde alacağınız gulaşınızı yudumlayarak Budapeşte sokaklarını turlamanız. Modern ve şık binaların arasında herhangi bir duvarın üzerinde rengarenk bir nakış deseni, camda eski usul bir vitray görmeniz mümkün. Kim bilir buradan birkaç kilometre ötedeki bir Krudy kasabasına ışınlanmak bile isteyebilirsiniz.

Devam>>>

2014-06-13
http://nohutoda.blogspot.hu