AB’nin en büyük genişleme dalgasının 15. yıl dönümü: Katılan 10 ülkede neler değişti?

Tam 15 yıl önce 1 Mayıs’ta 10 ülke Avrupa Birliği’nin en büyük genişleme dalgası ile üyeliğe adım attı: Çekya, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovenya, Slovakya ve -Türkiye tarafından devlet olarak tanınmayan- Kıbrıs Rum Kesimi.

Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker salı günü tarihi genişlemenin yıl dönümü nedeniyle yaptığı açıklamada “2004 yılında 10 Avrupa ülkesini kucaklamamız kıta ve tarihimiz adına muhteşem bir gelişme olmuştur. Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin katılımı kıtamızdaki coğrafi ve tarihi bütünlüğün tamamlayıcısıdır. Bugün hala genişlemeden yana bir kişiyim.” ifadelerini kullandı.

Son yayınlanan verilere göre 2020 yılı itibarı ile birlik bu 10 ülkeye katılımlarından bu yana toplamda 365,2 milyar euro yatırım yapmış olacak.

Katılan her ülkede GSMH yükseldi

2004’ten bu yana tüm bu ülkelerdeki kişi başına düşen milli gelirin (GSMH) yükseldiği görülüyor. Gelir artışından en çok Baltık ülkeleri Estonya, Letonya ve Litvanya yararlanmış durumda. Her üçünde de GSMH geçen süre içerisinde ikiye katlandı.

GSMH artarken Kıbrıs Rum Kesimi hariç 9 ülkede işsizlik azaldı. Rumlarda ise 2004’te yüzde 4,9 iken Aralık 2017’de yüzde 11,1’e kadar yükseldi.

Birliğin nüfusunda da dikkate değer bir artış yaşandı. 2004 yılında bu sayı 457 milyondu bugün ise 512 milyon. Bu artışta elbette 2007’deki son genişleme dalgasında katılan Bulgaristan ve Romanya ile 2013’te Hırvatistan’ın üyeliğinin önemli etkisi bulunuyor.

Nüfusları azaldı

2004’te AB üyesi olduktan sonra nüfusu azalan ülkeler ise Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya ve Slovakya oldu. Bu ülkelerdeki doğum oranları azalırken önemli sayıda genç nüfusun eğitim ve çalışma hayatı için Batı Avrupa ülkelerine göç etmesi de bu demografik değişimde önemli rol oynadı.

Viyana Demografi Enstitüsü’ne göre Doğu ve Güney Doğu Avrupa ülkeleri nüfus açısından tehlike seviyesinde küçülme yaşıyor. Buna göre Bulgaristan, Letonya ve Litvanya’da 1990’lı yıllara kıyasla yüzde 20 düzeyinde bir nüfus kaybı yaşandı. Sadece üye olan ülkeler değil Moldova, Bosna-Hersek ve Kosova’da da aynı şekilde yüzde 20’lik bir nüfus daralması söz konusu.