Avrupa Birliği, Sırbistan hükümetine Avrupa Onur Yürüyüşü’ne izin verme çağrısı yaptı

Sırbistan hükümetinin, Cumartesi günü gerçekleştirilmesi planlanan Avrupa Onur Yürüyüşü’nü yasaklaması, Brüksel ve Belgrad ilişkilerini gerginleştirdi. Avrupa Komisyonu, Sırbistan makamlarına yasağı iptal etme çağrısı yaptı.

Geçen yıl Kopenhag’da düzenlenen yürüyüşün ardından bu yıl yürüyüşün Belgrad’da yapılmasına karar verilmişti.

Yasak gerekçesi olarak ‘güvenlik endişesi’ gösterildi.

Milliyetçi muhafazakar kesimler, yürüyüşün yasaklanması için çağrı yapıyordu.

Belgrad’da daha önce de bu tür gösteriler düzenlenmişti. 

2001 yılındaki yürüyüşe göstericilerin müdahale etmesi sonucunda olaylar çıkmış ve çok sayıda insan yaralanmıştı.

Ancak daha sonraki yıllarda başkentteki yürüyüşleri olaysız gerçekleşmiş, hatta bir yürüyüşe o dönem Sırbistan’ın ilk eşcinsel başbakanı Ana Brnabic de katılmıştı.

O yürüyüş Avrupa’nın en büyük Onur Yürüyüşü olarak anılmıştı.

Yasak gerekçesi olarak ne gösterildi?

Bu yıl Avrupa LGBTİ+ örgütlerinin nihai yürüyüşü, Belgrad’da düzenleyeceklerini açıklamalarının ardından Sırbistan’da muhafazakar çevreler gösteriyi engellemek için organize oldu.

Milliyetçi ve muhafazakar çevreler, Onur Yürüyüşü’nün planlandığı 17 Eylül’de Belgrad’da “Aile Yürüyüşü” düzenleyeceklerini duyurdu. Bu durum bazılarınca başkentte olayların çıkabileceğinin işareti olarak değerlendirildi.

Avrupa Birliği karşıtı Sırbistan milliyetçilerinin de LGBTİ+ karşıtı çevrelere destek vereceğinin ortaya çıkmasıyla birlikte hükümet, her iki tarafın gösterisinin de yasaklandığını duyurdu.

İçişleri Bakanı Aleksandır Vulin, “Var olan jeopolitik koşullar içinde Onur Yürüyüşü’nün gerçekleşmesi Belgrad sokaklarının sıcak çatışmalara sahne olması ve vatandaşlarımızın güvenliğinin tamamen tehlikeye atılması anlamına gelecektir, bu nedenle de gösteriye izin vermiyoruz” dedi.

LGBTİ+ örgütleri temsilcileri ise bu kararı kabul etmeyeceklerini açıkladılar. 

Yürüyüş düzenleme komitesi adına konuşan Goran Miletic, basına verdiği demeçte, hükümetin yürüyüşü iptal etme hakkına sahip olmadığını söyleyerek, gösteriyi her koşul altında gerçekleştireceklerini duyurdu.

Avrupa Birliği ne diyor?

Avrupa Birliği, bu yürüyüşleri, toplum içindeki azınlıkların kendi hak ve çıkarlarını korumak için gündeme getirdikleri etkinlikler olarak algılıyor ve bunu Avrupa Birliği temel ilkelerinin hayata geçirilmesi olarak görüyor.

Eylül başlarında Sırbistan’da Onur Yürüyüşü tartışmaları başladığında AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borell, bu yürüyüşün AB için önemini vurgulamış ve Sırbistan makamlarını bir çözüm bulmaya çağırmıştı.

Bugün gösterinin yasaklandığının açıklanmasından sonra da Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Dunja Miyatoviç, Sırbistan hükümetine “Tarihte iyi ve haklı olanların yanında yer almalarını, yasaklama kararını iptal etmelerini” tavsiye etti.

Salı günü akşam saatlerinde Avrupa Konseyi Dışişleri Komiserliği de konuyla ilgili bir basın açıklamasıyla birliğin hayal kırıklığını dile getirdi. 

Açıklamada, Avrupa LGBTİ+ kuruluşları açısından Belgrad’daki Onur Yürüyüşü’nün çok önemli olduğu ve Cumartesi gününe kadar mutabakata dayalı bir çözüm bulunacağının umulduğu dile getirdi. 

Tarık Demirkan – BBC