Macar tarihinde matem günü: Trianon Sözleşmesi

Müttefiki Almanya ve Osmanlı İmparatorluğu ile birlikte I. Dünya Savaşının mağlup devletlerinden biri olan Macaristan açısından savaşa son veren Trianon sözleşmesinin 100. yıldönümü 4 haziran tarihinde Macaristan’da bir matem günü olarak anılıyor.

Bugün Macaristan parlamentosu Trianon konulu bir oturum düzenleyecek ve Trianon sözleşmesi ülkede pek çok etkinlikle anılacak.

Savaşın galip devletlerinin zorla dikte ettiği Trianon sözleşmesi, tarihte karşılaşılan en ağır “barış sözleşmelerinden” biriydi. 4 Haziran 1920 tarihli sözleşme, Macaristan açısından çok trajik sonuçlar yaratmıştı.

Osmanlı İmparatorluğuna dikte ettirilmeye çalışılan Sevr benzeri bir antlaşma olan Trianon sözleşmesiyle Macaristan topraklarının ve nüfusunun yaklaşık üçte ikisini kaybediyordu. I Dünya Savaşı yıllarında yüzölçümü 320 bin kilometre kare, nüfusu 20 milyon olan Orta Avrupa’nın büyük devleti Macaristan, Trianon Barış Sözleşmesi sonrasında toprakları 90 bin kilometre kareye, nüfusu ise 6 milyona indirilen küçük bir devlet haline gelmişti. Etnik olarak da Macar olan nüfusun önemli bir kısmı bu sözleşmeyle komşu ülkelerde yaşar hale gelmişti.

Trianon sözleşmesi Macaristan için başka ağır yaptırımlar da içeriyordu. Macar devleti savaşın sorumlularından biri olarak tanımlanıyor ve ağır tazminatlar ödemeye mahkûm ediliyordu. Ayrıca Macaristan, ordusu en fazla 35 bin asker içerebilen, hava güçlerine de sahip olmayan bir ordu haline geliyordu.

Galip devletler açısından Trianon sözleşmesi, Macar krallığı sınırları dahilinde yaşayan farklı  uluslara kaderlerini tayin hakkı tanıma ilkesini hayata geçiren bir anlaşma olarak açıklanmaya çalışılsa da, aslında bu hedefin çok daha uzağına geçilmişti. Son derece adaletsiz olan bu anlaşmayla ağırlıklı olarak ve tarihsel anlamda yüzyıllardır etnik olarak da Macar nüfusun yaşadığı pek çok bölge Sırbistan, Çekoslavakya, Polonya, hatta İtalya ve özellikle de Romanya topraklarına dahil edilmişti.

Türkinfo