Macaristan Yahudi soykırımı için tazminat ödeyecek

Macar hükümeti ve Macaristan Yahudi Miras Derneği arasında süren görüşmeler sonuçlandı.

İmzalanan anlaşmaya göre Macar hükümeti Yahudi soykırımının yurtdışında yaşayan Macar kurbanlarına ve eğer soykırım kurbanı artık hayatta değilse mirasçılarına toplam 5,6 milyon dolar ödeyecek. Bu ödemenin 3 gün içinde yapılması gerekiyor.

Nazi toplama kamplarına gönderilen Macaristan soykırım kurbanlarına tazminat ödenmesi konusunda 2008 yılında bir anlaşmaya varılmıştı.

O dönemde Macaristan’da iktidarda olan sosyalist liberal koalisyon hükümeti ve tazminat konusunu gündeme getiren bir Yahudi örgütü arasında varılan anlaşmaya göre Macaristan yaklaşık 18 bin kişiye tazminat ödeyecekti.
Buna göre Macar devleti, Macaristan’da yaşayan Yahudi soykırımı kurbanlarına yapılan aylık ödemeleri yüzde 50 artırmayı ve yurtdışında yaşayan soykırım kurbanlarına ise toplam 21 milyon dolarlık tazminat ödemeyi kabul etmişti.

Aradan geçen süre içinde Macar hükümeti ve söz konusu Yahudi kuruluşu arasında yaşanan tartışmalar bu kuruluşun yapılan ödemelerin nasıl ve kimlere dağıtıldığıyla ilgili ayrıntılı bilgi vermek istememesi üzerine ödemeler kesilmişti.

Şimdi varılan anlaşmaya göre Macar hükümeti Macaristan’da faaliyet gösteren Macaristan Yahudi Miras Derneği aracılığıyla tazminatları ödemeye yeniden başlıyor.

Orta Avrupa’da en büyük Yahudi cemaatinin yaşadığı Macaristan, II. Dünya Savaşı’nda Nazilerle işbirliği yaparak yüz binlerce Macar vatandaşı Yahudiyi toplama kamplarına göndermişti.
1941-1945 yılları arasında Nazi Yahudi soykırımında 400 bin Macar vatandaşı Yahudi hayatını kaybetmişti. Ünlü Auschwitz-Birkenau toplama ve imha kamplarında ölen her üç Yahudiden biri Macar vatandaşıydı.

2013-07-07
Tarık Demirkan/BBC