Çek Cumhuriyeti’nde “aşk skandalı” hükümeti götürdü.

(Başbakanlık Kurumu baş müşaviri Jana Nagyova)

Geçtiğimiz hafta Perşembe günü Çek Cumhuriyeti’nde iktidar partisine üye Meclis Grup Başkanının, eski tarım bakanının ve Başbakanlık baş müşavirinin de aralarında bulunduğu üst düzey 7 politikacı ve devlet yöneticisinin gözaltına alınmasının ardından Çek Cumhuriyeti başbakanı Petr Necas Cumhurbaşkanına istifasını sundu

Yolsuzluklarla Mücadele Özel Dairesi ekipleri İktidardaki Vatandaşlar Demokrat Partisi (ODS) Meclis Grup Başkanı Petr Tluchor, eski tarım bakanı Ivan Fuksa, Başbakanlık Kurumu baş müşaviri Jana Nagyova ve Stratejik Fonlar Dairesi Başkanı Ondrej ve Askerî İstihbarat Kurumu Başkanı Milan Kovanda’yı göz altına almışlardı.

Günler boyu devletin üst düzey temsilcilerinin bürolarında ve evlerinde yapılan aramalarda dosyalara, bilgisayarlara, ve özel banka hesaplarıyla, bazı özel banka kasalarındaki külçe altınlara da el konulmuştu.

Tutuklamaların hemen ardından perşembe akşamı bir açıklama yapan başbakan, istifa etmeye niyetinin olmadığını söylemiş, ve olup bitenlerin dışında kalacağını, adalete güvendiğini vurgulamıştı.

Aradan geçen süre içinde şekillenen tablo, 2010 yılındaki genel seçimlerden bu yana görevde olan Petr Necas’la başbakanlık kurumunu yöneten baş müşavir Jana Nagyova arasında bir aşk ilişkisinin yaşandığını ve bu ilişki nedeniyle devlet kurumlarının özel amaçlarla kullanıldığını ortaya koyuyor.

Yolsuzluklarla Mücadele Özel Dairesi ekiplerinin bir suç örgütünün takibi nedeniyle gündeme gelen bir soruşturma kapsamında dinlediği bazı telefonlarda başbakanlık baş müşavirinin adının geçmesi üzerine soruşturmanın büyük bir gizlilik içinde hükümet üyelerine kadar kaydırıldığı ortaya çıktı.

Aylardır hükümet üyelerinin ve üst düzey bürokratların telefonlarını dinleyen Yolsuzluklarla Mücadele Özel Dairesi birimleri bu konuşmalardan başbakan ve baş müşaviri arasındaki ilişki hakkında bilgi sahibi oldular. Ancak elbette sorun bu aşk ilişkisi değildi. Polisi harekete geçiren asıl büyük sorun, Başbakanlık baş müşavirinin talimatıyla, Askeri İstihbarat Dairesi elemanlarının başbakanın eşini takibe almaları ve bu yolla elde edilen bilgilerin baş müşavir Nagyova tarafından başbakanın eşinin kocasından ayrılması için kullanılmaya çalışılmasıydı.

Skandalın ilk günü görevinden ayrılmayacağını söyleyen başbakan Necas, Pazar akşamı düzenlediği bir basın toplantısında gelişmelerle ilgili siyasi sorumluluğu üstlendiğini ve Pazartesi günü istifa dilekçesini cumhurbaşkanına sundu

Çek Cumhuriyeti yasalarına göre başbakanın istifası hükümetin de düşmesi anlamına geliyor. Bu nedenle ana muhalefet partisi olan Sosyal Demokrat Partinin verdiği ve Salı günü görüşülmesi planlanan gensoru önergesi de gündem dışı kalmış oluyor.

Gözlemciler bu durumda hükümet krizinin çözülmesi için 3 alternatif olabileceğini vurguluyorlar. Bunlardan ilki Vatandaşlar Demokrat Partisi (ODS) öncülüğünde koalisyonun sürmesi. Cumhurbaşkanı bu partiden bir başka siyasetçiye hükümeti kurma görevi verebilir ve bu siyasetçi, şimdiki ortaklarıyla yeni bir koalisyon oluşturabilir. Ancak bu ihtimal zayıf görünüyor. Çünkü ODS’nin bu son gelişmelerle çok oy kaybetmiş olması nedeniyle koalisyon ortakları bu partiyle yeni bir oluşuma mesafeli bakıyorlar.

İkinci ihtimal olan teknokrat hükümet de meclis partilerinden onay alamayacağa benziyor.

Üçüncü ihtimal ise zaten 2014 yılında yapılacak olan seçimlerin öne alınması. Bir önceki seçimde en fazla oy alan, ancak meclis çoğunluğunu sağlayamayan ve koalisyon da kuramadığı için iktidarı muhafazakâr ODS’ye kaptıran Çek Sosyal Demokrat Partisi böylesi bir çözümden yana. Yine Çek siyasetinin önemli muhalefet partilerinden Komünist Partisi de erken seçim talep ediyor.

2013-06-18
Turkinfo-Budapeşte