Macarlar Türk mü değil mi, ne önemi var

“Macarlar, Hıristiyan Türkler mi?’ sorusu çok su götürür bir tartışma. Ve bu tartışma sadece bizde yapılmıyor. Macarların da bir kısmı soylarının Orta Asya’ya uzandığı konusunda ısrarlı. Macar Kültür Merkezi Müdürü Aron Sipos’a göre kökenin nereye gittiği hiç mühim değil. Önemli olan, bugün hâlâ çok güçlü olan Türk-Macar dostluğu.

Başka milletler için de benzer bir durum söz konusu mu bilinmez ama itiraf edelim, Türk milleti olarak biraz seviyoruz ‘aslında herkesin Türk olduğuna’ inanmayı. Bunun ucu Kızılderililere kadar giderken yanı başımızdaki Macarların etkilenmemesi ne mümkün? Macarların Türk olduğu konusu çok temelsiz bir varsayım olmasa da ‘yüzde yüz doğru’ denilemeyecek kadar da antitezler barındırıyor. Taksim İstiklal Caddesi üzerindeki binasında Eylül 2013’te açılsa da faaliyete geçmesi 2014 sonbaharını bulan Macar Kültür Merkezi’ni ziyaret ettiğimizde de konu dönüp dolaşıp ‘Macarlar Türk mü, değil mi?’ sorusuna geliyor. Macar Kültür Merkezi’nin bizi akıcı Türkçesiyle karşılayan müdürü Aron Sipos, Macarların Türk olduğu iddiasının efsane olmasa da efsaneye yakın bir mesele olduğunu düşünüyor. Ama hemen ekliyor: “Tabii ki de hiçbir bağ, köken yok diyemeyiz. Türk kültürünün etkileri çok güçlü. Brezilya’dan, Çin’den daha yakınız sonuçta.” Sipos, günümüze bakmayı her zaman için daha çok tercih ediyor ve bugüne baktığımızda iki millet arasında çok güçlü bir dostluk olduğunun görüleceğini, önemli olanın da bu olduğunu ifade ediyor.

Aron Sipos, Macarların Türk olup olmadığı tartışmasının kendi ülkelerinde de mevcut olduğunu söylüyor. “Macaristan’da iki kesim var. Biri Macarların daha çok Avrupa’ya bağlı bir millet olduğunu ispatlamaya çabalıyor. Akrabalığın Finlilerle olduğunu iddia ediyor. Bu ihtimali ispatlamak isteyen bir kitle var. Diğer bir kesim de kökeninin Asya’ya uzanma ihtimalini seviyor ve onlar da ‘Türk’üz’ diyor.”

Sipos’a göre bilimsel olarak bakıldığında iki kesimin de iddia ettikleri tam olarak doğru değil. Bazı teorilerin arkasına sığınmanın yanlış sonuçlar doğurabildiğini söylüyor: “Önemli olan günümüzde nasıl bir ilişki var. Bugün bir Türk Macar’la konuştuğunda nasıl hissediyor, buna bakmak lazım.”

Macar dilinde 200-300 Türkçe kelime var

Macarların Türk olduğuna dair yaygın görüş neye dayanıyor? Atilla’ya ve dolayısıyla Hunlara. Fakat Aron Sipos’a göre Macarlar Hunlardan başka bir şey. O dönemin tarihine ilişkin bildiklerimizin Bizans döneminde yazı bilen kişilerin yazdıklarına dayandığını söylüyor Sipos: “Karpat Ovası’na, at üstünde kısa boylu çadırda yaşayan, ok atan birileri geliyor. Hunlar geldi diye kaydediliyor. 40-50 yıl sonra yine birileri at üstünde geliyor, ok atıyor tekrar Hunlar geldi deniyor. Bunların Hunlar mı, Macarlar mı olduğu karışıyor. Hunlarla Macarların Karpat Ovası’na girişi arasında 100-200 sene fark var. Hunlar kabaca 7. yüzyılda Karpat Ovası’na giriyor, Macarlar ise 10. yüzyılda yerleşiyor. O sıralar Macarların Avrupa’ya ilerleyişi devam ediyor. Avrupalı rahipler de yine at üstünde bir millet görünce ‘tekrar Hunlar gelmiş’ diyor. Ondan sonra bölgeye Hunistan deniyor. Macaristan’ın İngilizce karşılığı Hungary kelimesi zaten. Çok az millet bize Macaristan diyor. İlginçtir Türkler onlardan biri.” Türkçe ve Macarcanın aynı dil ailesine mensup oluşu da tam olarak doğru değil. Macarcanın Ural-Altay dil ailesinin Ural koluna, Türkçenin ise Altay koluna bağlı olduğunu söyleyen Sipos, Macarların batıya göç etmeden önce bazı Türk boylarıyla karışmaları sonucu dile çok sayıda Türkçe kelime girdiğini ifade ediyor. Macar dilinde bulunan tarım ve hayvancılıkla ilgili kelimeleri örnek gösteren Sipos, “Macar dilinde halen bizim kullandığımız Anadolu Türkçesinde bulunan 200-300 kelime var. Bunların saadece bir kısmı günümüzün Anadolu Türkçesinde mevcut. Elma, buğday, arpa, balta gibi tarım ve hayvancılıkla ilgili kelimeler de var.” diyor.

Kaynak: www.zaman.com.tr