Hungarikumlar: Fertö Gölü – İklimlerin buluşma noktasındaki kuş cenneti

Macaristan’ın Kuzey –Batısındaki uzantıda kalan Fertö Gölü Avrupa’daki en büyük tuz gölüdür ve Avrupa’nın en batısındaki bozkır gölü olarak da bilinir. 2001 yılında UNESCO tarafından bir kültür değeri olarak Dünya Kültür Mirası listesine dahil edilmiştir. Hem Macaristan’a ve hem de Avusturya’ya ait olan göl, aynı zamanda bu bölgede yaşayan insanların yaşam kültürüne de yön verdiği için kültür mirası listesine alınmıştır.

Fertö Gölü Macaristan’nın kuzeyindeki Sopron dağlarıyla Kisalföld ovasının buluştuğu noktadadır. Gölün büyük kısmı Avusturya egemenliğindedir. Ancak gölün her iki ülke tarafındaki kıyıları Doğal Park ilan edilmiştir.

Görece küçük bir alan olmasına rağmen bu bölge farklı iklim özellikleri de taşıyan ilginç bir alandır. Hem kıtasal ovalık alan, hem bazı bakımdan Akdeniz iklimi özelliklerini taşıyan tepelikler ve hem de yakınlardaki Alp dağlarının iklimi burada buluşur. Ayrıca gölün çok yüksek tuz oranı bölgede biyolojik çeşitliliği destekler niteliktedir.

Tuz oranı böylesine yüksek göller genellikle deniz yakınlarında olur. Doğu Avrupa’da da en fazla bir iki yerde bulunmaktadır. Bu gölün suyunda tuz oranı Orta Avrupa’nın en büyük gölü olan Balaton Gölünün 33 katıdır! Bu göle daimi olarak su taşıyan sadece tek bir nehir vardır. Başka bir bağlantısı olmayan kapalı bir göldür Fertö. Zaman zaman su oranı da değişmektedir.

Tarihi kayıtlar bazen suların taştığını kaydetse de, yine yaklaşık 100 yılda bir gölün kuruduğu da kayıtlara geçmiştir. Yani bu göl aslında oldukça sığ bir göldür ve derinliği 60-80 cm. arasında değişmektedir. Ancak gölde ilginç başka bir özellik daha vardır. Özellikle rüzgârlı zamanlarda gölün karşılıklı iki yakası arasında 80 cm.’lik bir derinlik farkı da oluşmaktadır.

Aslında bu göle coğrafi olarak bakıldığında tek bir göl bile denemez. Çünkü gölün kıyılarında 80 su birikintisi daha bulunmaktadır. Bataklık niteliğinde olan ve yoğun bir şekilde sazlıklarla kaplı olan bu alanlar çok sayıda kuş türünün barınağı olarak işlev görmektedirler.

UNESCO 1979 yılından itibaren bu bölgeyi çok özel konumu nedeniyle “biyosfer alan” olarak kayda almıştır. Bu bölge kuşlar açısından Avrupa’nın en önemli kuluçka alanı olarak bilinir. Mesela akbalıkçıl kuşunun en önemli toplanma yeri bu gölün etrafıdır. Ender kuşlardan olan akbalıkçıllardan 700 çift burada kuluçkaya yatar. Yine yaban kazlarının göç güzergâhı da bu gölün çevresinden geçer. Göç zamanlarında göl etrafında 40 bin yaban kazı dinlenir.

Bu bölge arkeolojik anlamda da önemlidir. Bölgedeki kazılar, göl çevresinin MS. VI. Yüzyıldan itibaren yerleşim yeri olarak kullanıldığının izlerini ortaya çıkarmıştır. Bölgedeki Fertörakos kasabasında Roma İmparatoru Marcus Aurelis döneminden kalan bir hamam da bulunmuştur. Fertöd’deki Esterházy ve Nagycenk’deki Széchenyi şatoları bölgenin en bilinen mimari eserleridir.

Bölgedeki çok değişken iklim ve biyolojik koşullar bölgede yaşayan insanları ve kültürleri hep etkilemiştir. Bu bölge insanları binlerce yıl içinde bölgedeki değişikliklere hep ayak uydurmayı başarmışlardır. Bu ise çok zengin bir kültür yapısı ortaya çıkarmıştır. Sazlıkların ve göl kıyısı diğer bitkilerin inşaat ve yaşam kültüründeki izleri ve tepeliklerde oluşan üzüm bağlarının yöre kültürü üzerindeki etkisi bugün bile belirgindir.

Türkinfo

 Macaristan Ankara Büyükelçiliğinin desteğiyle hazırlanmıştır.