Brüksel ve Budapeşte arasında ipler geriliyor

Avrupa Birliği Komisyon başkanı Ursula von der Leyen, “Eğer Macaristan Viktor Orban’ın açıkladığı gibi Rusya’dan aldığı doğal gaz karşılığında, ödemeyi Ruble üzerinden yaparsa, bu Avrupa Birliği’nin uyguladığı yaptırımların delinmesi anlamına gelir” dedi.

Komisyon başkanı bu açıklamayı, hafta içinde Rusya devlet başkanı Putin ile bir telefon görüşmesi gerçekleştiren Viktor Orban’ın, “gerekirse Rusya’ya aldığımız doğal gazın ödemesini Ruble olarak da yapabiliriz” vaadi üzerine yapma gereğini duydu.

Van der Leyen, “Putin’in bu konudaki önerisini inceledik. O diyor ki, bizden alışveriş edenler önce ellerindeki Euro’yu Ruble’ye çevirsinler faturaları bu yoldan ödesinler. Biz de diyoruz ki, bu Avrupa Birliği’nin Rusya’ya karşı uyguladığı önlemleri delme anlamına gelir. Macaristan şimdiye kadar ortak olarak aldığımız yaptırım kararlarını uyguladı. Şimdi de uygulayacağını düşünüyoruz.”

Orban’ın zafer kazandığı seçimin ardından gerginlik arttı

Geçtiğimiz Pazar günü Macaristan’da Orban’ın büyük bir farkla kazandığı seçimlerin ardından Budapeşte ve Brüksel arasında gerilim yükselmişti.

Pazar gecesi zaferini ilan ettiği konuşmasına “öyle bir başarı kazandık ki, bu değil Brüksel’den, Ay’dan bile duyuldu” diye başlayarak Avrupa Birliği yönetimine açık mesaj veren Viktor Orban, üç gün içinde yanıtını da almıştı.

Bu şu anlama geliyordu; Macaristan uzun süredir devam eden yolsuzluk iddiaları soruşturması temelinde “hukuk devletinin ihlali” nedeniyle yaptırımlarla karşı karşıya kalacaktı ve ilk etapta da her üye ülkeye verilen AB fonları dondurulmaya devam edilecekti.

Sorun nasıl çözülebilir?

Budapeşte ve Brüksel arasındaki gerilim nasıl azaltılabilir, sorun nasıl çözülebilir? Bu soru elbette hem Macaristan’da ve hem de Avrupa Birliği düzeyinde önemle üzerinde durulan bir soru.

Macaristan başbakanı, ülkesinin enerji bakımından Rusya’ya tam anlamıyla ihtiyacı olduğunu ve Macar ekonomisinin Rusya doğal gazından mahrum kalma lüksüne dayanamayacağını söylüyor.

Ancak Macar başbakanı kamuoyuna bu kadar net konuşmasına rağmen, Macar parlamenterler Avrupa Parlamentosunda geçtiğimiz Perşembe günü yapılan oylamada, Rusya’ya karşı yaptırımlara “evet” oyu kullandılar.

Macar hükümeti yaptırımları, özünde karşı çıkmalarına rağmen desteklediklerini, çünkü AB içinde sorun yaratmak istemediklerini vurguladı. Avrupa Birliği temsilcileri ise Macaristan’ın bu tavrını önemli bulduklarını ve AB içindeki ortak tavrın süreceğini umut ettiklerini belirtiyorlar.

Elbette, tüm ülkelerde olduğu gibi, Macaristan’da da acil durumlar için doğal gaz stokları var, ve bu stoklar kullanıma açıldıktan sonra altı ay kadar ülke ihtiyacını karşılayabiliyor.

Yani Rusya’dan doğal gaz alımı sorununun bugünden yarına çözülmesi gerekmiyor. Ancak anlaşılan pek çok bakımdan sorunlu olan Avrupa Birliği ve Macaristan ilişkilerinde Rusya’dan doğal gaz alımı ve ödeme biçimi de pazarlıkların içinde yerini alan yeni bir gündem maddesi oluşturuyor.

Tarık Demirkan BBC